Opieka paliatywno-hospicyjna - podstawowe pojęcia

WOLONTARIAT

„To, co dajesz [...] pozostaje twoje na zawsze; to, co zachowujesz, jest na zawsze stracone!" E.-E. Schmitt

Wolontariat jest działaniem na rzecz drugiego człowieka lub całej społeczności - bezpłatnym, nieprzypadkowym i dobrowolnym. I co ważne - wykraczającym poza więzi rodzinne, koleżeńskie czy przyjacielskie. Chociaż w trakcie pracy wolontariackiej mogą one powstać. Tak jak mogą pojawić się nowe umiejętności i być może utracony sens życia.

Rodzaje i zadania wolontariatu

Rozróżnia się wolontariat medyczny i akcyjny. Wolontariuszami medycznymi są jedynie osoby pełnoletnie, które ukończyły specjalistyczny kurs, przygotowujący je do bezpośredniej opieki nad chorym. Uzupełniają prace lekarza, pielęgniarki i psychologa, przebywając przy łóżku chorego, pomagając w jego pielęgnacji, spożywaniu posiłków, czytając książki czy, jeśli to możliwe, zabierając na spacer. Natomiast wolontariuszami akcyjnymi mogą zostać praktycznie wszyscy. Nie mając osobistego kontaktu z pacjentami szpitala, domu opieki społecznej czy hospicjum, pomagają w prowadzeniu akcji charytatywnych, szukają sponsorów, naprawiają, dowożą, projektują strony internetowe, słowem oddają swój wolny czas i umiejętności zawodowe na potrzeby konkretnej placówki.

HOSPICJUM

Termin hospicjum (z łac. hospes - gość) ma piękny źródłosłów. Przywołuje skojarzenia dobrej przystani, w której utrudzeni długą drogą wędrowcy mogą spotkać się z życzliwym przyjęciem i opieką. Pierwsze hospicja tworzono już na mocy uchwał soboru nicejskiego (IV w. n.e.) jako wyraz troski wspólnot miejskich o biednych i potrzebujących. W średniowiecznej Europie, poprzecinanej pielgrzymimi szlakami, powstało ich dużo więcej. Bowiem czasy katedr były też czasami hospicjów, zazwyczaj działających przy klasztorach jako miejsca odpoczynku dla podróżnych czy chorych.

Autorką współczesnego modelu hospicjum jest Angielka Cicely Saunders, z której inicjatywy w 1967 roku powstało w Londynie Hospicjum św. Krzysztofa, otaczające wszechstronną opieką terminalnie chorych, a zarazem tworzące standardy postępowania dla pojawiających się coraz częściej kolejnych tego typu placówek na całym świecie.

Kiedy w walce z chorobą medycyna przegrywa i może jedynie uporczywie przedłużać życie, skazując chorych na cierpienie i samotność, opieka hospicyjna ofiarowuje im pomoc zespołu profesjonalistów z wielu dziedzin oraz wolontariuszy, wspólnie podnoszących jakość ostatnich dni swoich pacjentów, opiekujących się ich ciałem i ich duszą.

ZESPÓŁ HOSPICYJNY

Zespół hospicyjny ma charakter interdyscyplinarny - w jego skład wchodzą lekarze, pielęgniarki, fizjoterapeuci, psycholodzy, pracownicy socjalni, wolontariusze bez przygotowania medycznego oraz osoby duchowne. Ich rola polega na pomocy osobie ciężko chorej (najczęściej terminalnie) i jej rodzinie w pokonywaniu wszelkich niedogodności związanych ze stanem, w którym się znajduje. Głównym założeniem zespołu hospicyjnego jest wszechstronne wsparcie pacjenta, zarówno od strony medycznej, jak i duchowej, oraz podniesienie jego komfortu życia. Grafik zespołu wypełniają nie tylko uśmierzanie lub łagodzenie bólu czy eliminacja innych dokuczliwych dolegliwości fizycznych, ale także konkretne działania mające odciążyć bliskich, rozmowy błahe lub najważniejsze bądź po prostu obecność przy łóżku chorego.

STAN TERMINALNY

Ostatni okres życia chorego, w którym badania diagnostyczne i leczenie przyczynowe często tracą na znaczeniu, a lekarze nie dają szans na wyzdrowienie albo znaczne przedłużenie życia, określany jest mianem stanu terminalnego (z łac. terminus - granica, kres). Pacjent w stanie terminalnym objęty jest opieką paliatywną, której celem nie jest przezwyciężenie choroby, ale poprawa jakości życia i pomoc rodzinie.